Parasha 18 Regels  Mishpatim

Lezen Exodus 21:1-24:18: Jeremia 34:8-22, 33:25,26 Mattheüs 17:1-11

We komen aan bij een geheel andere Parasha. Minder een verhaal, maar de meeste hoofdstukken bevatten veel regels. Regels die soms ver bij ons vandaan (lijken) te staan. Gelden ze nog/wel voor ons kan dan een vraag zijn. Ik heb eerder ontdekt dat bepaalde geboden misschien voor ons niet herkenbaar zijn of te begrijpen, het belangrijk is: wat is de boodschap? Wat is kern van dit gebod? Steeds weer ontdek je dan: het onderwijs van Jahweh is bijzonder. Hij wil het volk leren om met elkaar om te gaan, met de dieren, met de schepping en met Jahweh zelf. Leven, recht doen.

Dat brengt met terug bij Exodus 15:26 “Indien gij aandachtig luistert naar de stem van de HERE, uw God, en doet wat recht is in zijn ogen, en uw oor neigt tot zijn geboden… zal Ik U geen enkele van de kwalen opleggen, die Ik de Egyptenaren opgelegd heb, want Ik, de HERE, ben uw Heelmeester”. In de vorige Parasha benadrukte ik het ‘aandachtig luisteren’. Deze keer lijkt Hij uit te werken, op welke manier het volk rechtvaardig kan leven en Zijn geboden te onderhouden. Dan komt de zegen, de vervulling wat Hij heeft beloofd en zal doen.

Wij gaan aan de slag.

Exodus 21:1 Verordening en regels. Dit zijn ze. Het kan gemakkelijk uitgelegd worden: door regels heb je een relatie met Jahweh. Als je die maar volgt. Mij helpt het: Hij spreekt, Hij verlangt dat op alle aspecten van het leven Zijn leven en recht zichtbaar wordt. Verordeningen of geboden hebben we blijkbaar nodig. Ook om te erkennen dat we het zonder Zijn hulp niet kunnen.

Exodus 21:2-6  Eén van de meest opvallende punten is dat de eerste regels van deze Parasha niet gaan over onszelf of over hoe zij Hem mogen dienen, maar de omgang met slaven. Met de kwetsbaren. Wat een liefdevolle keuze van Hem.

Exodus 21:7-11 Zonder de cultuur te kennen van de volken in die tijd, maar afgaande op de experts, zijn de regels over omgaan met slavernij hier heel humaan. De heer moest, als hij een andere slavin nemen, zorg dragen voor voeding, kleding en echtelijke gemeenschap. Dit laatste hoorde er blijkbaar bij.

Exodus 21:12-36 Na de regels voor de omgang met slaven, gaat het verder met regels voor de omgang met je naaste. Zorg voor de naaste, bescherm het leven. Zorg voor goede relaties, ook ten aanzien van ouders. Zorg dat een ruzie, conflict wordt opgelost. Dan komt het bekende ‘oog om oog’, ‘tand om tand’-principe. Het leed of de schade die aangericht is, moet minimaal gelijkwaardig worden vergoedt.

Exodus 22:1-17 Nu komt een aantal regels betreffende het eigendom van de ander. Opnieuw de volledige vergoeding, zoals bij diefstal wordt de eigenaar volledig beschermt. Opmerkelijk is dat er een situatie wordt genoemd om naar de goden te gaan: de dief steelt in een huis goederen die daar waren en een bezit waren van een ander. Deze regels eindigen met bescherming van de maagd. Bij het nemen van een maagd, zonder ondertrouw, zal de volledige bruidsprijs betaald worden.

Exodus 22:18-20 Drie specifieke zonden worden genoemd, met een zware en heldere straf. De tovenares (dood), gemeenschap met een dier (dood), andere goden raadplegen (ban).

Exodus 22:21-27 Opnieuw komen er voorschriften voor de kwetsbaren: voor vreemdelingen, de weduwe, de arme. Jahweh is duidelijk dat het ontbreken van omzien door Hem hoog wordt opgenomen. Terwijl Ik genadig voor hen ben.

Exodus 22:28-31 Meerdere regels worden genoemd: over de eerstelingen. Tegelijk wordt een reden genoemd om deze verordeningen serieus te nemen. “Gij zult Mij heilige mensen zijn”.

Exodus 23:1-12 Steeds weer blijkt dat de regels zijn gericht op het hebben van goede, gezonde relaties. Er kan iets misgaan. Hoe help je elkaar verder? Het is positief gericht en het doen van recht. Daarmee wordt Exodus 15:26 nader uitgewerkt. Het volk kon weten uit de slavernij in Egypte wat onrecht is, daarom moet juist zij voor het recht gaan.

Het zijn regels voor de mens, het dier en de schepping, ook om rust brengen.

Exodus 23:13-19 We hebben al veel regels gelezen, pas nu begint Hij over regels met betrekking tot de omgang met Hem. Wees op uw hoede om geen namen van andere goden te noemen. Drie maal per jaar zullen jullie Mij een feest houden. Offer geen bloed met iets zuurs. Geef Mij van de beste eerstelingen.

Exodus 23:20-22 Langzamerhand vind er een verschuiving plaats. Hoe reageert Hij op het houden van de regels Wat mogen we van Hem verwachten, of waar verbindt Hij zichzelf aan?

Hij komt met hoornaars, met verwarring voor de vijanden, een engel zal voor jullie uitgang. Als jullie Mij dienen, dan volgt een prachtige belofte, een parel: “als jullie Mij dienen, dan zal Ik het brood en uw water zegenen, geen ziekte in uw midden.

De vijanden zullen ook langzamerhand in het beloofde land verdelgd worden. En als dat genoemd wordt, wordt de volledige omvang van het gebied genoemd. Veel groter dan de huidige grenzen.

Exodus 24:1-8 Na alle regels komt er een ontmoeting op de berg. De regels worden in een perspectief gezet van een ontmoeting, relatie, nabijheid. Mozes moet met Aäron, zijn zonen ne 70 oudsten de berg opklimmen. Van verre moeten ze neerbuigen. Mozes zal alleen verder klimmen, terwijl het volk helemaal bij de voet van de berg blijft. Zij beamen wel alle woorden die gesproken worden, waarna Mozes een altaar voor de Here bouwt. Het bloed van de offers wordt als een bekrachtiging van het verbond op het volk besprenkeld.

Dan vind er halverwege de berg een prachtige ontmoeting plaats. De grote groep ziet de God van Israël. Het lijkt dat ze niet meer kunnen zien dan de vloer waar Hij op staat. Zo mooi! Daar aanschouwden ze God en zij aten en dronken.

Mozes gaat verder. Jozua gaat nog een stukje mee. Aäron en Hur moeten voor het volk zorgen. Mozes gaat Zijn heerlijkheid binnen, boven op de berg, 40 dagen lang.

Jeremia 34:8-22 We verlaten even die prachtige verzen over de heerlijkheid van God, en gaan naar een andere werkelijkheid. Het volk had beloofd al de woorden van de HERE te doen. Wij weten dat de praktijk anders was, zoals ook uit dit gedeelte blijkt.

De koning had een verbond gesloten om de zorg voor de slaven te waarborgen. Ze waren op de goede weg, maar al snel na de invoering weken ze af. Jeremia komt dan om de woorden van God te spreken ‘Toen gaven ze Mijn geen gehoor, ook nu niet’. Het gevolg is niet klein. Jahweh neemt het zeer serieus. Hij wil zegenen, maar als wij een andere weg kiezen….

Mattheüs 17:1-12 De werkelijkheid om Zijn regels toe te passen en de zegen, beloften die Hij geeft komt weer terug in dit schitterende. Het volk kreeg alle regels en woorden te horen. Het werd bekrachtigd met een verbondssluiting en die ontmoeting op de berg. Zijn heerlijkheid was daar. Jeremia sprak over de moeite met betrekking tot de zorg voor slaven. Daar kon Gods zegen niet op rusten. Zijn heerlijkheid kon niet komen.

Maar Zijn heerlijkheid kwam in Jezus naar ons toe. Op de berg werd dit heel specifiek. Petrus, Johannes en Jakobus werden door Jezus een zeer hoge berg mee opgenomen. Daar veranderde de gedaante van Jezus. Hij straalde en Zijn gelaat straalde gelijk als de zon en Zijn klederen werden wit als licht. Mozes en Elia verschenen. Opnieuw een geweldige openbaring.

Dan de parel als afsluiting: “Deze is mijn Zoon, de geliefde, in wie Ik mijn welbehagen heb; hoort naar Hem”. Uiteindelijk gaat het niet om de regels, maar het gaat om Hem. Luister naar Zijn stem.